Συγκρότημα κατοικιών / Μακρύγιαλος Σητείας
Ανάπλαση του παραδοσιακού, αλλά με άποψη.
Μελέτη του έργου: Φθινόπωρο 1994 - Καλοκαίρι 1995
Κατασκευή: Άνοιξη 1996 - Άνοιξη 1997
Επρόκειτο για πολύ απλές κατοικίες ψαράδων με αποθηκευτικούς χώρους στο ισόγειο, δομημένες κατά το ήμισυ επί της φυσικής κλίσης του εδάφους, στην άκρη της παραλίας, του Μακρύγιαλου, στα νότια της Σητείας, απέναντι από το Κουφονήσι. Οι κατασκευές αυτές από μαύρη πέτρα της περιοχής, με ένα απλό επίχρισμα ασβεστοσοβά, αποτελούσαν τον πυρήνα του μικρού οικισμού, εκτεθειμένου στους δυνατούς αέρηδες του Λιβυκού πελάγους.
Όταν ο Άγγλος καθηγητής κύριος Blackman, στις αρχές της δεκαετίας του ’70 αγόρασε το κεντρικό σπίτι του οικισμού, το τοπίο δεν είχε αλλάξει ιδιαίτερα. Εκείνη την περίοδο έγιναν οι πρώτες εργασίες επέκτασης. Το κεντρικό αυτό σπίτι συνδέθηκε λοιπόν με τα διπλανά και άρχισε να λειτουργεί ως καταφύγιο για εξαιρετικούς επισκέπτες από τη Μεγάλη Βρετανία. Αργότερα, όταν το 1994 οι κατασκευές στο σύνολό τους αγοράστηκαν από την εταιρία Makrygialos Properties, προχώρησε η αποκατάσταση και συμπλήρωσή τους, με την μελέτη και επίβλεψη του έργου από τους αρχιτέκτονες Νίκο Σκουτέλη και Φλάβιο Ζανόν. Ελήφθησαν υπόψη όλα εκείνα τα στοιχεία που θα ήταν σε θέση να καθιστούν αξιοπρόσεκτους, αν όχι πολύτιμους, τους χώρους για εναλλακτική μορφή τουρισμού κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου.
Ενώ οι καιροί και ο χώρος άλλαξαν ριζικά, το συγκρότημα, το οποίο αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του λιμανιού στον Μακρύγιαλο, έχει και σήμερα τη δική του μορφολογική αυτονομία, με τα μικρά του ανοίγματα στον μεγάλο λευκό τοίχο.
Η ιδιοκτησία σήμερα αποτελείται: από δύο μεγάλες κατοικίες, το White house (Λευκό σπίτι) και το Double house (Διπλό σπίτι), που υπήρξε και η πρώτη εγκατάσταση του κυρίου Blackman. Η Ταβέρνα με το Βalcony appartment στον όροφο και τέλος, το Gallery στη μία του απόληξη και το Winter House στην άλλη, κατοικία αποκλειστικά προς χρήση από τους ιδιοκτήτες.
Οι δύο σχεδιαστές του έργου είχαν ως βασική τους αρχή τη διατήρηση όλων εκείνων των στοιχείων που ήταν αυθεντικά στην αρχική κατασκευή και ανταποκρίνονταν στον χαρακτήρα των παραδοσιακών οικισμών της ευρύτερης περιοχής. Παράλληλα βέβαια, διερεύνησαν τον τρόπο, ώστε αυτά να συνδυαστούν με υλικά, μορφές και χρώματα, υφής εξολοκλήρου μοντέρνας. Ακολουθήθηκαν επίσης προσωπικά ερεθίσματα από το περιβάλλον, για να αποδοθούν έπειτα ως μέρος του συνόλου.
Διατηρήθηκαν λοιπόν οι θέσεις όλων των ανοιγμάτων, με αποκατάσταση στα κουφώματα, ώστε να εξασφαλίζεται η υφή των υλικών μαζί με τα σημάδια του χρόνου. Οι νεωτερισμοί στην κατασκευή φαίνονται περισσότερο στις επεκτάσεις των δύο πρώην αποθηκών, δηλαδή στην Gallery και στο Winter House, στο οποίο ο σχεδιασμός είχε σαν οδηγό τη διαφάνεια και το θέμα του φωτός. Στην Gallery αντί για τοίχο, κατασκευάστηκε ένα διπλό φίλτρο από τζάμι και από ξυλεία, δηλαδή ένα brise-soleil με παράθυρο, που φιλτράρουν το δυνατό φώς της Κρήτης και δημιουργεί την εντύπωση ημιυπαίθριου χώρου. Ο φαρδύς τοίχος της μεγάλης πρόσοψης επεκτείνεται και η καθ’αυτό βεράντα μπροστά στην αμμουδιά, αποκτάει αξία καθιστικού.
Στο Winter House ένα διαφορετικό συρόμενο trejllage οθωμανικής μνήμης, φιλτράρει τα βλέμματα από την παραλία και κατ’ αυτό τον τρόπο διαμορφώνει μία υπερυψωμένη αυλή στην οποία βλέπουν τα δωμάτια. Στην ίδια κατοικία, φωταγωγοί κυκλικής μορφής φωτίζουν τις σκάλες και το μπάνιο, ενώ ο φωτισμός για τον χώρο εισόδου εξασφαλίζεται από παραλληλόγραμμο άνοιγμα στην επάνω βεράντα.
Στα σπίτια του Μακρύγιαλου, οι παλαιότερες χρήσεις και τροποποιήσεις κατάφεραν να αποδώσουν προσωπικότητα σε κάθε σχεδόν χώρο, γεγονός που έγινε σεβαστό από τη νέα μελέτη. Εκείνο που έγινε επίσης προσπάθεια να εξασφαλιστεί για το σύνολο των κατοικιών είναι η κρυφή ομοιομορφία κάθε χωριστού στοιχείου, αποκλείοντας κάθε είδους πρωταγωνιστικό ρόλο σε μεμονωμένα τμήματα. Η μόνη ιδιαιτερότητα που γίνεται αποδεκτή, σχετίζεται με τη χρήση των χώρων και με τα ελάχιστα εκείνα στοιχεία που σημαδεύουν το πέρασμα του χρόνου.
Αυτό λοιπόν υπήρξε το νήμα που οδηγεί την όλη επέμβαση:
Η ανταπόκριση του παλιού και του νέου στον ίδιο χώρο, να αποδίδεται στη σωστή κλίμακα σε σχέση με τη λειτουργία και σε σχέση με τα υλικά. Χωρίς νοσταλγικές περιπλανήσεις που καταφεύγουν στη μίμηση, το κάθε νέο στοιχείο να είναι σε θέση να συνυπάρχει δίπλα στα άλλα και ως αυτόνομο αλλά και ως ισότιμο με αυτά.
